Hoe overleef je 10 dagen zonder internet?

Wat doen tien dagen zonder internet en beeldschermen met je? Overleef je zo’n digitale ‘detox’? Studente Nelisa Zandbergen probeerde het uit en het viel haar niet mee. Maar ze komt tot verrassende conclusies: digi-vasten leidt tot meer energie én meer creativiteit. Een aanrader, dus?

Het is vast een bekend beeld: na een lange dag werken of studeren ben je blij om eindelijk weer thuis te zijn. Je pakt wat te eten voor jezelf, ploft op de bank en na niet al te lange tijd gaat er een beeldscherm aan. De televisie. Of een tablet, smartphone of laptop. Er zijn maar weinig mensen die hun vrije tijd nog vullen zonder beeldschermen, zeker in de jongere generaties. Het is immers veel te makkelijk om alle functies van deze apparaten bij de hand te hebben.

Burn-out

Het zijn deze jongere generaties waarbij ook steeds grotere percentages last hebben van stress, vermoeidheid en burn-outverschijnselen. Als je jonge mensen vraagt hoe het met ze gaat, krijg je vaak de antwoorden ‘druk’ en ‘moe’. Is dit toeval? Zou er een verband bestaan tussen het vele gebruik van digitale media en de aanwezigheid van stress? En wat zou er gebeuren als je deze media vaarwel zou zeggen?

Op de Evangelische Hogeschool, waar ik een jaar doorbreng om zowel aan mijn persoonlijke ontwikkeling als aan de ontwikkeling van mijn geloof te werken, deden we een experiment. Achttien jongeren, waaronder ik, zeiden alle vormen van beeldschermen voor 10 dagen gedag. Ook gebruikten we geen enkele vorm van internet; we waren dus helemaal offline. Geen televisie, geen mobieltjes, geen WhatsApp, Facebook of enige manier van digitale of online communicatie. We waren volledig afgesloten van de ‘digitale buitenwereld’. Welke dingen heeft dit ons gebracht?

Lees ook: Maakt internet ons dom?

Onrustig

De eerste paar dagen waren onrustig. Je mist je voortdurende lijntje met mensen die niet in de buurt zijn. Je bent gewend om bij elk stil moment je telefoon erbij te pakken, om de tijd maar op te kunnen vullen. Veel van ons verwachtten van tevoren dat we heel veel tijd over zouden hebben, omdat we dit niet meer zouden kunnen doen. Toch bleek dit enorm mee te vallen. Je vult je dag met de dingen en de mensen die wél in de buurt zijn en doet dus vaak veel meer nuttige dingen dan je normaal zou doen. Een heel aantal van ons merkte dat we deadlines voor school makkelijker en eerder haalden en dat we productiever werkten. We werden immers niet voortdurend afgeleid.

Nu kun je zeggen: dan leg je toch gewoon je telefoon weg als je aan het werk bent? Dan heb je hetzelfde effect. Wij kwamen erachter dat dit niet zo werkt. Digitale media zorgen ervoor dat je met je hoofd voortdurend ergens anders zit. Daardoor dwalen je gedachten óók snel af als je je telefoon eventjes weglegt.
Naarmate de dagen voortschreden werd de concentratie van velen van ons veel beter. We merkten dat, als we focusten op iets specifieks, deze focus vaak veel intenser en meer geconcentreerd was dan eerder.

Ook lezen: Wie is de baas, technologie of wij?

Creatiever

Daarnaast bevorderde de digitale detox zeer zeker ook onze nachtrust. Veel deelnemers aan het experiment konden in de tien dagen dat we bezig waren hun energielevel weer flink op peil halen. Ze kwamen ineens ruim op tijd en goed uitgeslapen op school. Dat is niet heel gek. Onlangs bleek uit onderzoek dat tieners minder en slechter slapen door mobieltjesgebruik.
We gingen ook steeds creatiever denken. Dit kwam ten dele doordat we niks anders te doen hadden en we wel móésten nadenken over wat we konden doen. Maar je gaat ook dieper nadenken over de dingen die gebeuren. Doordat je niet meteen ergens anders je hoofd mee vult, moet je nadenken en reflecteren op de dingen die je die dag hebt meegemaakt.

Voor mij persoonlijk waren de treinreizen naar huis elke middag intense denksessies, waar veel waardevolle maar ook minder nuttige inzichten uit voortkwamen. Je merkt dat je zoveel meer zelf kan bedenken dan je dacht, wanneer je niet meteen op internet naar antwoorden gaat zoeken. Daarnaast ga je je tijd vullen met dingen die daadwerkelijk nuttig zijn. Onze groep heeft bij elkaar stapels boeken gelezen in deze tijd. Maar ook projecten opgezet, of dingen gebakken en genaaid – zaken waarvan we eerst dachten dat we daar maanden mee bezig zouden zijn.

Lees ook: Technologie als onze Verlosser?

Aanwezig

Het meest positieve effect vond ik, dat je voor de volle 100% aanwezig bent in de situaties waarin je je bevindt. Je hebt volledig de aandacht voor de mensen om je heen en voor de dingen die gebeuren. Wij merkten dat we dingen opmerkten die anderen niet zagen, omdat ze allemaal met hun gezicht ‘in’ een beeldscherm zaten. Waarom zouden de mensen die bij ons zijn niet al onze aandacht verdienen? Is het eigenlijk niet heel vreemd dat we liever communiceren met de mensen die ‘op onze telefoon’ te vinden zijn, dan de mensen die gewoon naast ons zitten?

Je zou kunnen zeggen: het is toch helemaal niet praktisch om zo onbereikbaar te zijn? Dan mis je toch heel veel? En je moet toch weten hoe het zit met bepaalde afspraken? Dat klopt. Het is niet altijd praktisch. Maar het brengt je zoveel meer dan dat je mist, dat ik zeker iedereen zou aanraden om hier een keer mee te experimenteren. Je kunt namelijk niet weten wat het je brengt, als je het nooit probeert. Dus waarom niet?