Baby’s uit een lab en seks voor de lol?
Er is een ‘voortplantingsindustrie’ aan het ontstaan die kinderen op bestelling kan produceren in een lab. Die ontwikkeling moet niet ongehinderd ruimte krijgen. Het is tijd voor een stevig maatschappelijk debat over voortplanting, want de risico’s die kleven aan nieuwe technologieën op het gebied van voortplanting zijn aanzienlijk. Dat zegt juriste Britta van Beers in een interview in het Financieele Dagblad (FD).
De tijd dat voortplanting het domein was van een man en een vrouw in de slaapkamer, is voorbij. Via donorsperma, ivf, ingevroren embryo’s en draagmoeders zijn de mogelijkheden om een kind te krijgen verruimd. Imperfectie gaan we te lijf door embryo’s met (eventuele) aandoeningen te aborteren. Langzaam maar zeker schuift de mensheid op naar industriële fabricage van kinderen, waarschuwt Van Beers in het FD. Ze is hoofddocent aan de juridische faculteit van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Daar buigt ze zich over de ethische en juridische gevolgen van de biomedische revolutie.
De perfecte mens
Aseksuele voortplanting kan de norm worden, wanneer we daarmee bepaalde risico’s op erfelijke aandoeningen wegnemen, denkt ze. Nu al wordt er volop geëxperimenteerd met ivg (in-vitrogametogenes): een techniek om zaad- en eicellen te maken van huidcellen. Van Beers: “Als ik over mijn arm strijk, heb ik een paar huidcellen te pakken. Die kunnen wetenschappers ‘herprogrammeren’ tot stamcellen en daar kunnen ze in principe zaadcellen of eicellen van maken. Bij muizen is dat al gelukt.”
Ivg kan een uitkomst zijn voor onvruchtbare mensen, homostellen en alleenstaanden. Zij kunnen dan eigen kinderen krijgen. Van Beers: “Het wordt ook laagdrempelig. Je hebt geen eicelpunctie nodig of een hormoonbehandeling. Het zal ook niet zo duur zijn. Als voortplanting via het lab zo makkelijk is, waarom zouden ouders het dan niet doen?” Toch kleven er risico’s aan de techniek, zegt de juriste. Inteelt bijvoorbeeld, wanneer een alleenstaande vrouw spermacellen laat maken van haar eigen huidcellen. Ook komt de perfecte mens dan een stuk dichterbij. Bijvoorbeeld wanneer ‘embryoboerderijen’ massa’s embryo’s gaan kweken. En ouders het leukste, slimste, sterkste of mooiste kind uit kunnen selecteren.
Met alle technologische ontwikkelingen op het gebied van voortplanting, zetten we de deur op een kier naar designerbaby’s. Daarvoor waarschuwt juriste Britta van Beers. Ze pleit voor een maatschappelijk debat.
Seks alleen nog voor de lol
Van Beers: “Volgens de Amerikaanse expert Henry Greely gaan we naar een tijd waarin het rationeel is om ons kunstmatig voort te planten. We zullen nog wel seks hebben, maar alleen voor de lol.” Met nieuwe technieken ligt ouderschapsdiefstal op de loer. “Iemand die hier op bezoek komt, laat huidcellen achter. Die kan ik in de toekomst naar het lab brengen en er spermacellen of eicellen van laten maken.” Ook kan er een grootschalige handel gaan ontstaan in huidcellen van bekende personen, topsporters of mensen met een hoog IQ.
Lees ook: ‘Voortplanting via huidcellen zet alles op z’n kop’
Het eventueel toestaan van kiembaanmodificatie is een ander punt van zorg bij de juriste. De Gezondheidsraad wil dat toestaan om ziektes uit te bannen. “Maar het gaat hier wel om veranderingen in het DNA van embryo’s. Die werken door in toekomstige generaties. Het gaat hier over knoeien aan de kiembaan, dat is knoeien aan het menselijk genoom. We hebben het over een enorm experiment van de mensheid met zichzelf. Hoe wil de Gezondheidsraad dit afbakenen? Zo’n stap zet de deur op een kier naar designerbaby’s.” Kinderen verworden tot een product, zegt Van Beers. “Waar we ons als samenleving het meest zorgen over moeten maken, is dat we kinderen gaan fabriceren zoals we iPhones maken. Daarmee vervaagt het onderscheid tussen mens en ding.”
Bron: Financieele Dagblad
