Boekenclub: waarom streven we naar authenticiteit? (1)

Authenticiteit. Het lijkt hèt streven van deze tijd. Maar wat is authenticiteit precies? En waarom is het belangrijk, of juist niet, om authentiek te zijn? Waar komt onze hang naar authenticiteit vandaan? Over dit soort vragen gaat het tijdens een nieuwe serie avonden van onze Boekenclub. Deelnemers Mark Shaw en Boris Pinksterboer schreven een korte impressie, na de eerste avond van de leeskring.

Authenticiteit is een woord met verschillende, vooral positieve associaties, bleek tijdens de eerste avond van deze serie van de Boekenclub. Het doet denken aan originaliteit, echtheid, openhartigheid en zelfs wijsheid. Authentieke mensen lijken begrepen te hebben hoe je mens moet zijn. Ze zijn wie ze zijn en doen zich niet anders voor. Er is bij hen geen tegenstelling tussen hun imago en hun werkelijke ik. Zelfs wanneer ze veranderen, is dat niet ‘gemaakt’. Je kunt het eerder vergelijken met de natuurlijke ontwikkeling van een zaadje tot een bloem: het blijft dezelfde specie.

Altijd dezelfde persoon

Barack Obama is een goed voorbeeld van iemand die volledig authentiek is. Mensen die hem van dichtbij meemaakten als president van de Verenigde Staten, vertelden dat hij zich altijd hetzelfde gedroeg. Hij liet zich niet beïnvloeden door draaiende camera’s, of door de macht en verantwoordelijkheid die bij zijn functie kwamen kijken. En het maakt bij hem niet uit of hij praatte met gewone mensen of met wereldleiders. Op kantoor of thuis bij zijn familie – Obama was altijd dezelfde persoon met hetzelfde gedrag.

Meer weten over het thema van de Boekenclub? Kijk dan hier!

Authenticiteit verdedigen

Maar is dat dan waar we allemaal naar zouden moeten streven? Of ligt het iets ingewikkelder? Want het ideaal van authenticiteit is helemaal niet zo universeel als we vaak denken. Ga je het onderzoeken, dan merk je dat authenticiteit vooral iets is van deze tijd. En dan ook nog een typisch Westers fenomeen, dat samenhangt met individualisering en andere moderne ontwikkelingen, die filosoof Charles Taylor beschrijft zijn boek The Ethics of Authenticity. Hoewel we pas aan het boek begonnen zijn, lijkt het erop dat Taylor een genuanceerde positie wil innemen ten opzichte van de moderne cultuur. En authenticiteit als moreel ideaal wil verdedigen. Hoe hij dat wil doen is ons nog niet duidelijk…

“Wellicht zijn de zaken die we ‘goed’ vinden – waaronder authenticiteit – niet daadwerkelijk ‘goed’…”

Wel merkten we dat authenticiteit en de moderne cultuur raakt aan meer fundamentele vragen. Zoals: komen morele overtuigingen overeen met de werkelijkheid? Want wellicht zijn de zaken die we ‘goed’ vinden – waaronder authenticiteit – niet daadwerkelijk ‘goed’. Ze lijken hooguit goed te zijn, maar dat is omdat we er met een morele bril naar kijken. Een bril die we om psychologische of evolutionaire redenen op hebben. De mens kan immers niet overleven in een wereld zonder goedheid? De metafoor van zo’n bril lijkt echter een tweesnijdend zwaard. Want stel dat zo’n morele bril ons beeld niet vertekent, maar ons juist beter, scherper laat zien?

Begrijpen van onze tijd

Kortom, er is nog veel om in de komende avonden met elkaar te bespreken. Daarbij gaat blijken of onze vragen worden beantwoord en onze verwachtingen uitkomen. Gaat het duidelijker worden wat authenticiteit is? Of krijgen we er door de Boekenclub juist meer vragen bij? Zal het katholieke perspectief van Charles Taylor een struikelblok zijn, of kunnen we er juist iets mee voor het begrijpen van onze tijd?

Ben je twintiger of dertiger en wil je meedoen met de Boekenclub? Kijk dan snel hier!