Zelf je DNA aanpassen: geniaal of gekkenwerk?

Onderzoeker Josiah Zayner zorgde vorig jaar november voor opschudding toen hij op eigen houtje met CRISPR-Cas9 zijn DNA aanpaste. Hij deed dat tijdens een lezing die via een live-stream op internet te zien was. Geniaal of gekkenwerk? Niets mis mee, zegt de zelfbenoemde biohacker. Zayner is voorstander van DNA-zelfbeschikking. Experts op hun beurt waarschuwen voor Zayners gedachten en praktijken. Zijn idee van een wereld waarin we onze genen aanpassen wanneer we dat willen, kan namelijk tot rampzalige gevolgen leiden.

Zayner injecteerde een stukje ‘gerepareerd’ DNA in zijn onderarm, schrijft Scientias. Zijn experiment richtte zich op uitschakeling van het Myostatine-gen, dat spiergroei afremt. Als het gemuteerde DNA z’n werk doet, worden diverse kopieën van het Myostatine-gen uitgeschakeld. De spiergroei zou dan toenemen. Toch is dat niet Zayners hoofddoel. Op zijn blog schrijft hij dat hij de ontwikkelingen rond gentherapie in een stroomversnelling wil brengen. “Het is voor het eerst in de geschiedenis van de aarde dat mensen niet langer slaven zijn van de genen waarmee ze geboren zijn.” Hij vindt dat de (klinische) onderzoeken te langzaam gaan. “Ik wil dat versnellen.”

De talkshow Pop Trigger bespreekt het experiment van Josiah Zayner (video hierboven). Grote vraag die besproken wordt is: zou je zelf je DNA aanpassen als dat kon?

DNA heel nauwkeurig aanpassen

Met CRISPR-Cas9 kan DNA heel nauwkeurig gewijzigd worden. Zo kunnen er specifieke genen ‘uitgezet’ worden, of ongewenste stukjes DNA door een alternatief stukje worden vervangen. Het is dus een geweldige vondst in het bestrijden van bijvoorbeeld erfelijke ziekten. Maar is dat voldoende reden om het ongecontroleerd knutselen met DNA toe te staan? Stan Brouns, microbioloog aan de TU Delft, vindt van niet. Dat kan zelfs gevaarlijk zijn als er ongewenste editing plaatsvindt, door knippen en plakken op de verkeerde plek. “Dergelijke ongewenste mutaties kunnen bijvoorbeeld kanker veroorzaken.”

Probeer dit niet thuis!

Het is nog niet beken of Zayners experiment daadwerkelijk tot meer spiergroei heeft geleid. Microbioloog Stan Brouns heeft sowieso zijn twijfels bij de ‘behandeling’. “Ik denk dat je echt moet weten wat je doet, om succesvol te kunnen zijn.” Zijn advies is dan ook: probeer dit niet thuis! Al moet je ook van goeden huize komen om dat te kunnen. Aan heel veel menselijke eigenschappen liggen volgens Brouns complexe genetische patronen ten grondslag. De meeste daarvan zijn nog niet volledig in kaart gebracht. Brouns: “Dus stel dat je thuis een hyperintelligent kind wilt maken, dan zul je niet weten waar je moet beginnen”. Anders ligt dat wellicht voor ‘simpelere’ eigenschappen al je oogkleur.

Josiah Zayner legt op Twit.tv uit wat biohacken betekent en hoe je zelf je DNA kunt aanpassen (video hierboven).

Keuze kunnen maken

Ondanks de kritiek zegt Zayner: “Ik wil dat mensen een keuze kunnen maken als het om hun genen gaat.” Brouns pareert dat: “De grote uitdaging is de delivery: het toedienen en de CRISPR-Cas9 op de juiste plaats en in de juiste cellen krijgen.” Dat is niet zo simpel als Zayner het doet voorkomen, geeft hij aan. Ook is de microbioloog bang dat het knutselen met DNA door amateurs invloed kan hebben op het wetenschappelijke onderzoek rond gentherapie. Het draagvlak voor de serieuze DNA-editing kan afnemen, vreest hij. Zeker als het geknutsel thuis resulteert in ongewenste mutaties met verstrekkende gevolgen. Het zou het imago van gentherapie een flinke deuk kunnen bezorgen en dat moeten we niet willen, vindt Brouns.

(Bron en meer lezen: Scientias)