Q&A: Hoe veilig is het corona-vaccin eigenlijk?

De vragen van Michelle…

Nu het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) deze week – onder voorwaarden – een corona-vaccin goedkeurde (het mRNA-vaccin van Pfizer/BioNTech), gaan veel Europese landen snel starten met vaccineren. Ook voor Nederland komt de corona-prik nu snel dichterbij. Het vaccin is best een ‘dingetje’, merk ik tijdens gesprekken met studiegenoten en vrienden. We zijn heus geen virusontkenners, maar is het gek dat we willen weten hoe veilig dat vaccin is? Hoe het gemaakt is en hoe het werkt? En hoe het zit met de bijwerkingen, ook op lange termijn? Gelukkig mocht ik mijn vragen opsturen aan prof. dr. Chris Kruse. Hij is als bijzonder hoogleraar Geneesmiddelenonderzoek verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. Je leest hieronder zijn antwoorden…

Als het vaccin zo snel gemaakt is, hoe kunnen dan mogelijke langetermijneffecten onderzocht zijn? Dus, is het veilig?

“Doordat de vaccins die binnenkort beschikbaar komen hooguit enkele maanden zijn gevolgd – na toediening bij proefpersonen of in landen waar al gestart is met vaccineren – is vanzelfsprekend nog geen informatie over langetermijneffecten. Wél is het zo dat onderdelen van deze vaccins al langer in gebruik zijn. Bijvoorbeeld in griepvaccins. En daarvan is al wel bekend is welke langetermijneffecten verwacht kunnen worden. Op grond hiervan kunnen de diverse registratie-autoriteiten (zoals de FDA in de Verenigde Staten en de EMA in Europa) beoordelen of de mogelijke negatieve langetermijneffecten acceptabel zijn, gezien de te verwachten positieve therapeutische effecten. Met andere woorden: als er goedkeuring komt, mag je ervan uitgaan dat deze afweging verantwoord is gedaan.”

“Overigens is er bij geen enkel geneesmiddel garantie op het ontbreken van negatieve effecten op langere termijn. Nul risico bestaat niet in het leven. De risico’s bij medicijnen zijn overigens veel lager dan bijvoorbeeld bij deelname aan het verkeer.”

Ik hoorde dat mensen met (bepaalde) allergische reacties en zwangere vrouwen afgeraden wordt om dit vaccin te laten toedienen. Als het al risico’s biedt voor bijv. ongeboren kinderen, wat doet deze prik dan met ieder ander mens?

“Mensen die in de categorie ‘extra kwetsbaar’ vallen, wordt altijd afgeraden om nieuwe geneesmiddelen te gebruiken. Dat is dus niets speciaals voor de corona vaccins. Deze vaccins hebben allemaal het effect dat ze ons immuunsysteem activeren, om antistoffen tegen het virus te genereren.”

Waar beschermen de corona-vaccins je precies tegen? (Kun je alsnog/opnieuw besmet raken, ziek worden en/of sterven met het corona vaccin?)

“Je kunt nog wel besmet raken, maar niet meer (ernstig) ziek worden, omdat je afweersysteem het virus snel onschadelijk maakt. Je kunt dus anderen niet meer besmetten.”

Hoe lang werken de corona-vaccins?

“Dat weten we nog niet. Ervaring met andere vaccins wijst erop, dat we beschermd zijn zolang er geen gemuteerde virusstammen zijn ontstaan, die onze afweer kunnen omzeilen.”

Virussen muteren snel, heeft het vaccin dan nut?

“Gewone griepvirussen muteren inderdaad snel (…daarom wordt er ieder jaar een nieuwe griepprik uitgedeeld). Dit type corona-virus lijkt veel minder snel te muteren.”

Lees ook: Wat is de impact van thuiswerken?

Wat doet het vaccin met je? (Past het bijvoorbeeld je DNA aan? Of zorgt het voor de ontwikkeling van antistoffen?)

“De twee vaccins die nu snel beschikbaar komen, bevatten mRNA. Dat heeft dezelfde genetische code als het corona-virus (en codeert het eiwit dat ook op de buitenkant van het coronavirus zit en dat verantwoordelijk is voor hechting aan onze lichaamscellen). Na toediening wordt het mRNA in onze cellen opgenomen, waarna het dit eiwit vormt en uitscheidt. Op dat eiwit reageren onze imuuncellen – omdat ze denken dat het om het virus gaat – en ze maken op hun beurt een antilichaam aan (…ook een eiwit). Uiteindelijk breekt je lichaam het vaccin weer af; het tast dus níét je DNA aan.”

Waar is het vaccin van gemaakt? (Komt het van het DNA van dieren, of van foetussen?)

“Het mRNA wordt synthetisch gemaakt, zonder gebruikmaking van dieren of foetus-cellen. Het mRNA zit ‘verpakt’ in een omhulsel – een vetbolletje – waarmee al veel ervaring is opgedaan bij eerdere vaccins.”

Hoe kan je een mRNA-virus bestrijden met een vaccin? Voor andere, soortgelijke virussen is dat nog nooit gebruikt? (Waarom is er bijvoorbeeld nog steeds hiv?)

“De mRNA-methode is inderdaad nieuw. Het zal in de toekomst – is de verwachting – zéker ook voor ander virussen worden toegepast.”

Wil je meer weten over de nieuwe corona-vaccins? Kijk dan op de website van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen.

Denk jij dat de corona-vaccins veilig zijn?
Reageer hieronder!