Is geluk bereikbaar?
Geluk… dat is iets waar veel mensen naar verlangen. Volgens Aristoteles was geluk het hoogste levensdoel. En als je mensen vraagt waarop ze hopen voor hun verdere leven, geven ze vaak als antwoord: “Gelukkig worden”. Maar: wat ís geluk? Wanneer ben je gelukkig? Is geluk überhaupt bereikbaar?
Kasper de Graaf, promovendus aan de Theologische Universiteit Kampen-Utrecht schreef er de onderstaande blog over.
Geluk versus pech
Waar hebben we het over als we spreken over geluk? Het begrip ‘geluk’ wordt op verschillende manieren gebruikt. Er kan bijvoorbeeld een gunstige loop van omstandigheden mee worden bedoeld. Soms zit in één keer alles mee. Juist op het moment dat je met pech aan de kant van de weg staat, komt er een vriend langs die je verder kan helpen. Geluk is dan het tegenovergestelde van pech en heeft weinig te maken met ‘gelukkig zijn’ of ‘je gelukkig voelen’.
Als het dáárover gaat, moeten we geluk meer omschrijven als een soort gevoel of een toestand. Iemand kan gelukkig zijn; dan bevindt hij zich – voor een bepaald ogenblik, korter of langer – in een vredige toestand, dan heeft hij een vredig, gelukkig, aangenaam gevoel. Het tegenovergestelde hiervan is ‘ongelukkig zijn’, ‘je ongelukkig voelen’. Iemand die depressief is, voelt zich vaak ongelukkig.
Geluk als vredig gevoel
In deze blog gaat het om het tweede gebruik van het woord ‘geluk’. Geluk is dus een gevoel en heeft te maken met hoe iemand naar het leven kijkt. Het verschilt per persoon wanneer je precies ‘gelukkig’ bent. Dat kan muziek van je favoriete artiest of van Mozart zijn, getsjilp van vogels, of uit het raam kijken. Onze beleving van geluk is in ieder geval subjectief.
Lees ook: Waarom zoeken we massaal naar geluk?
(Tekst gaat verder onder de afbeelding)
Carpe diem?
Maar er valt natuurlijk wel meer over te zeggen. Er lijkt een verband te zijn tussen geluk en genot. Al heel lang bestaat de opvatting dat we maar zoveel mogelijk moeten maken van dit leven. De Romeinse dichter Horatius zei het al: Carpe diem. Pluk de dag. Dat is het levensgevoel voor veel mensen als het gaat om geluk. Ik moet proberen vandaag zo goed mogelijk van het leven te genieten (of het nou van je favoriete artiest of Mozart is, van vogels of van weer iets anders…), ik moet vandaag zo gelukkig mogelijk zijn, want morgen kan het misschien niet meer. Pluk de dag en reken zo min mogelijk op morgen. Niemand weet immers wat morgen brengen zal.
Overigens komt dit levensgevoel ook in de Bijbel voor. Paulus, een bekende volgeling van Jezus, schrijft dat als je niet geloof in een leven ná dit leven, je maar beter kunt zeggen: “Laten we eten en drinken, want morgen sterven we”. Carpe diem, pluk de dag. Geluk en genot vallen dan zo goed als samen.
Morior ergo sum
Dat levensgevoel maakt iets van een mensvisie duidelijk. Het leven van de mens is kort en dood is dood. Ik moet denken aan het Morior ergo sum van de filosoof Martin Heidegger: ik sterf dus ik ben. Het eigene van de mens is volgens hem dat hij weet heeft van zijn sterfelijkheid. En die wetenschap stempelt zijn leven. Het maakt dat de mens probeert wat van zijn leven te maken. Zoveel mogelijk genieten. Hij moet zijn mogelijkheden grijpen, nu hij nog leeft. De kans is ook aanwezig dat je heel erg op jezelf gericht bent: waar kan ík van genieten, nu ík nog kan.
Lees ook: Wil je gelukkig zijn? Ga op zoek naar betekenis!
(Tekst gaat verder onder de afbeelding)
Geluk en angst
De vraag is of dit streven naar geluk voor sommigen niet een angstig vluchten is voor de dood. Of om met Sartre te spreken: de mens is gedoemd tot vrijheid. Dat levert een existentiële angst op: angst om verkeerd te kiezen. In zo’n levensfilosofie lijkt genieten moeilijk. Als je continu bang bent de verkeerde keuze te maken voor een zo goed en mooi mogelijk leven, dan kun je daar vreselijk depressief en ongelukkig van worden. Als het bestaan wordt gekenmerkt door angst, is geluk moeilijk te bereiken.
Voor velen is streven naar genot daarom vooral: vluchten. Maar ook dan is er een keerzijde. Een denker van ruim voor het begin van onze jaartelling – de schrijver van het Bijbelboek Prediker – schreef ook over geluk. Hij dompelde zich op een carpe diem-achtige wijze onder in de vrolijkheid van de wijn, het genot van vele vrouwen en het verzamelen van rijkdom. Hij genoot naar hartenlust. Maar toen ging hij er nog eens goed over nadenken. Uiteindelijk kwam hij tot de inmiddels klassieke conclusie: het is allemaal lucht en leegte.
Dode dichters wijsheid
Maar hoe kun je dan wél echt gelukkig worden. Daar blijven verschillende antwoorden op. Zelf sluit ik me aan bij een dichter die al eeuwenlang dood is: Asaf. Hij vroeg zich af ‘waarom zijn mensen die slechte dingen doen zo gelukkig? En ik die zo goed mijn best doe om goed te leven, zit zwaar in de problemen’. In dat gedicht, dat de geschiedenis inging als Psalm 73 uit de Bijbel, komt hij wel tot een antwoord. Op die eerste vraag komt hij tot de conclusie dat het geluk van de ‘dwazen’ en de ‘kwaden’ niet onbeperkt is: er zal aan het einde van hun leven een oordeel komen. Wie niet met God leeft, is niet eindeloos gelukkig. Vervolgens komt de dichter erachter wat hem, ondanks alle lijden, toch gelukkig maakt:
“Wie buiten u heb ik in de hemel?
Naast u wens ik geen ander op aarde.
Al bezwijkt mijn hart en vergaat mijn lichaam,
de rots van mijn bestaan, al wat ik heb, is God,
nu en altijd.”
Lees ook: Te druk om te genieten?
(Tekst gaat verder onder de afbeelding)
Een echte puinhoop
Een christelijk antwoord op de vraag waarvan je gelukkig kunt worden is dus: van God. Dat is geen oppervlakkig antwoord. In de Bijbel zie je vaak mensen die midden in een échte puinhoop zitten en toch hun geluk nog kunnen vinden in God. Geluk is voor hen ook op aarde bereikbaar en niet alleen na dit leven
Ik zou daarom zeggen: laten we eten en drinken, want morgen léven we. Morgen leven we; de dood is niet het eindpunt. Angst voor de dood of diepe existentiële angst dat je niet uit het leven haalt wat je eruit zou willen halen, is daarom niet nodig. Tegelijk laat ik de uitspraak ‘laten we eten en drinken’ staan. Juist doordat we hoop hebben, kunnen we genieten van eten en drinken en van nog zoveel meer.
Geluk en genot
Tsja… Wat heb je aan zo’n antwoord op de vraag ‘hoe word je gelukkig’ als je niet in een god gelooft? In ieder geval hoop ik dat je ziet dat echt geluk verder gaat dan genot. Want de ultieme antwoorden op de vraag ‘wat maakt me gelukkig’ zijn vaak religieus of spiritueel geladen…
Lees ook: 9 oorzaken van innerlijke onrust
Deze blog is een bewerking van een artikel uit het magazine Sophie van de Stichting voor Christelijke Filosofie. We plaatsten het oorspronkelijk in 2018.
Ik heb ontdekt hoe je gelukkig kan zijn, ondanks de moeilijke omstandigheden die er soms zijn. Bij mij is dat geluksgevoel pas gekomen toen ik God beter heb leren kennen. Ik was bekend met het geloof, maar meer als religie, het stond ver van mij af. Totdat ik de bijbel meer ging lezen en tegelijkertijd anders ging bidden. God ook veel dingen ging vragen en mijn frustraties ging uiten. Vanaf die tijd is echt alles veranderd. Ik heb meer zelfvertrouwen, geen angst meer en ik heb meer rust en vreugde, omdat ik God nu echt ervaar in mijn leven.En dat maakt me zo gelukkig.
Mystiek geluk is onsterfelijk.
Volgens die het weten kunnen, had ik knettergek moeten zijn of dood door suïcide, vanwege de inhoud van mijn rugzakje.
Ik ben behoorlijk beperkt en eenzaam en zeer gelukkig, doordat ik 67 jaar geleden God als mijn Vader heb leren kennen dankzij Jezus Christus en sindsdien wandel met hem, God, mijn Vader.
Liefde = Geluk!
Angst is de grote belemmering gelukkig te zijn.
Overwinnen van angst vergroot de Liefde / Geluk
Liefde
Liefde is een mysterieus gegeven,
verdriet van de een doet ook de ander pijn,
maar ook de vreugd van de een in het leven,
zal het geluk van de ander zijn.
Liefde is om zo te zeggen,
dat je, je zelve in de ander voelt,
geen begeren, geen ontzeggen,
‘t is een geven, dat op ontvangen stoelt.
Leo Raaphorst
Het vinden van Allah swt heeft voor geluk gezorgt in mijn leven.
Geluk
Geluk vindt zijn weg als een kreek door dor landschap. Op het moment dat de lente intreedt steekt het plots schril af. Op het moment van aanhoudende droogte kan het zomaar opdrogen en verdwijnen..
Dat geeft ook weer hoe relatief geluk is. Is het afhankelijk van een gevoelservaring, afhankelijk van hoe het geframed is door gelukszoekers of vinders of definieer je het voor jezelf en ga je ervan uit dat je het gevonden hebt. In die zin is geluk (bijna) ongrijpbaar. Toch blijven we er bijna constant naar streven. Op ons pad naar geluk, hoe je het dan ook definieert gaan we regelmatig door ongelukkige momenten, omstandigheden, gevoelens, pijn en verdriet, dat nemen we voor lief als zijnde de hobbels die we nu eenmaal moeten nemen. Achteraf dan, als we het geluk dan eenmaal gevonden hebben, als het al lukt en hoe dan, beseffen we (gelukkig) dat we juist door die hobbels beter, grootser, volwassener en sterker zijn geworden, misschien is in die zin een stuk ongeluk ook gewoon deels geluk en wordt je er puur als individu een beetje gelukkiger van..ik hoop het maar;). Misschien en hopelijk is dit betoog nét even interessant genoeg om niet cliché te zijn. Ik ben blij dat ik het even (deels) op een rijtje kreeg voordat ik uit frustratie (vanwege dat kutgevoel) rare dingen ging doen zoals een willekeurig schaap scheren met een gilette, 2 zadels van een tandem jatten (om tenminste nauwgezet en afdoende te plagen) of doe ‘ns gek: me te verkleden als akela om met een groep jongeren te gaan vogelspotten in de Kala Hari..
Geert
geluk neen echt nooit gekend geprobeerd om een normale man te zijn om te gaan met een vrouw een twee bedrogen door alle twee gelukkig ik heb het geprobeerd met alles mijn jeugd was het ook niet opgevoed als katholiek zowel de eerste als de plechtige communie gedaan. geloof gekend uit amerika de mormonen iedereen heeft daar in geweest van mijn familie dus het was ook god later nog eens als ik ouder was en allen woonde naar evangelie geloof geweest heb gebit tot god bijbel gelezen dacht dat het mij zou helpen maar ik voelde niets ik ging er heen omdat ik allen was maar voelde mij er ook niet goed. neen geluk is nooit bij mij geweest met niets zelfs als het niet ging om relatie.
Hallo Casper,
Dank voor het interessante artikel hoewel ik het niet helemaal gelezen heb omdat ik objectief wilde zijn wat ik onder Geluk versta omdat dit mij ook al jaren bezig houdt omdat ik vind dat sommige mensen onnodig klagen. UIteraard zijn er velen onder ons die niet kunnen rondkomen, daar heb ik het ook niet over. We mogen blij zijn dat we in Nederland wonen ook al is niet alles pais en vree en betalen we erg veel belasting en wordenons allerlei regels opgelegd en soms ook beduveld. Ik voel mij een bevoorrecht mens dat ik aan deze kant van de aardbol mag vertoeven, dat voorop gesteld. Ik ontmoet erg veel mensen die niet gelukkig zijn en/of zich ongelukkig voelen. Velen denken dat geld en materiele zaken, DE oplossing zou kunnen zijn. Het is heel misschien deels waar want als je geld hebt, kun je leuke dingen gaan doen waardoor je je voor een poos “gelukkig” voelt. Mijn visie van “Geluk” is dat dit in ieder mens zit, je moet het alleen er uit weten te halen. Dit klinkt misschien een beetje vaag, ik kan het niet anders omschrijven. Geluk dat kun je ook creeren, je kan leuke dingen gaan doen, contact met mensen zoeken, een hobby gaan doen waardoor je je gelukkiger voelt. Geluk valt je ook ten deel. Tevreden zijn met wat je hebt, is het grootste geluk denk ik want als je dat kunt, kun je de wereld aan. Kijk niet naar wat een ander heeft ook al heb je het nog zo arm, kijk wat je zelf hebt, je bent gezond, je hebt armen en benen en als je hard kunt werken en niet te lui bent, kun je heel veel bereiken en ook dat “luxe” leventje leiden als degeen die je zo “benijdt”. De een heeft meer Geluk dan de ander, er zijn verschillende definities van “Geluk”. De een heeft Geluk in de loterij en wint miljoenen terwijl de ander, die al jaren meespeelt in diverse loterijen, nooit wat wint. Als je je kunt neerleggen bij het feit dat de kans 1 op 10 miljoen is dat iemand in de grote prijzen valt, dan voelt dat wat beter maar als je groen en scheel ziet van jaloezie, zal je NOOIT het geluk vinden en ook niet gelukkig kunnen zijn, is mijn mening. Ik kom uit een arm maar vrij eerlijk gezin waar de normen en waarden hoog in het vaandel stonden. Wij hadden geen luxe en nauwelijks wat te eten maar we waren tevreden en gelukkig. Wij droegen slippers naar school terwijl andere kinderen mooie schoenen droegen en zelfs sokken aan hadden en toch waren we niet jaloers op ze dat kenden we niet, het was niet anders. Ondanks dat mijn ouders het heel erg arm hadden, deelden ze hun brood met de armen, dat noem ik pas Geluk.. Ik ben tevreden met wat ik heb, ik deel ook veel met mijn naasten, dat heb ik van thuis meegekregen. Het neemt niet weg dat ik ook mijn Geluk beproef en mee doe aan loterijen omdat ik dit een uitdaging mbt de kansberekening vind en mede omdat ik mijn “armlastige” vrienden en mijn arme familie overzee zou willen helpen en vele dromen waar zou willen maken mbt liefdadigheid. Ik zelf heb niets nodig, ik ben tevreden, ik ben ook al over de helft van mijn levenscyclus heen en als ik terug kijk op mijn leven, dan heb ik best een gelukkig leven geleid ondanks dat ik vele tegenslagen in mijn leven heb gehad en ook nog heftige dingen heb meegemaakt. Ik ben ook vele malen vreselijk benadeeld in mijn leven hetzij door werkgevers, hetzij door vrienden en kennissen, ik was tegoed van vertrouwen. Mijn motto is: “uithuilen, opstaan en verder gaan”…. Ik ken iemand uit mijn omgeving die al 30 jaar lang klaagt en jankt om alles! Iedere keer als ik die persoon tegen kom, dan zit deze te klagen en te janken, om er niet goed van te worden! Ik heb inmiddels de handdoek in de ring gegooid want mijn grenzen zijn bereikt! Ik heb ook tegen deze persoon gezegd dat ie mij alleen kan spreken als ie een “normaal gesprek” kan voeren zonder te klagen. We hebben allemaal onze sores en verdriet, maar eens houdt het op. Uiteraard kun je niet alles met elkaar vergelijken maar 30 jaar lang klagen dat je zo ongelukkig bent hoewel je genoeg voorbeelden om je heen hebt hoe het ook anders kan maar er niets mee doet, wordt mij echt te gortig. Ik heb deze persoon allerlei handvatten aangereikt en ook op weg geholpen echter zonder resultaat. Waar begint verdriet en waar begint het geklaag? Wat is geklaag en hoe veeleisend kan een mens zijn? Dit alles hangt samen met Geluk. Hopelijk kan men zich vinden in mijn visie. Geluk is een breed begrip. Ik zeg altijd; “ik ben rijk in mijn hart”. Ik ben gezond, ik heb een fijn gezin, ik heb een dak boven mijn hoofd, ik heb te eten en te drinken, wat wil een mens nog meer? Ik heb 40 jaar keihard gewerkt en ik moet ook sparen als ik bv een bankstel moet kopen of met vakantie wil, dat is heel normaal. Als de mensen klagen, dan zeg ik altijd dat ze maar naar de arme mensen moeten kijken die geen eten hebben en geen dak boven hun hoofd hebben of zij die in oorlogsgebieden wonen, dan houden ze direct op. Ik ken best wel wat vermogende mensen om mij heen, ze zijn zo materialistisch- en zo gierig als de pest en maar klagen dat het leven zo duur is maar wel tonnen en miljoenen op de bank hebben staan. Kijk daaaar kan ik echt niet tegen! Ik wou dat ze wat van hun vermogen aan de armen konden schenken. Als je dood gaat, kun je het toch niet mee nemen en/of gaat alles naar de staat door successierechten te betalen, dan kun je het beter aan een goed doel schenken vind ik. Lieve mensen, wees tevreden met je lot anders krijg je niets van God, zeiden we altijd. Ha-ha! Ik wil het religieuze hier niet bij betrekken… Het was maar een slogan en het werkte voor ons wel destijds…
Hartelijke- en Lieve groet, Madeliefje
Jezus waarschuwde voor valse leraren.. die zijn er dus. Elders staat, vele valse profeten zijn uitgegaan. Als je naar hen luistert elke zondag, zul je niet naar God gaan na dit leven.
Aan elk mens persoonlijk om dit ernstig te onderzoeken.
Als je je in dezen vergist, is er eeuwig spijt op een plaats, waar ook die valse leraren en profeten zijn.
ik heb alles geprobeert maar ben nie gelukkig dus deze info is onzin