Maken games gewelddadig? Onzin!

Maakt het spelen van ‘schietspellen’ je gewelddadiger? Dikke onzin, zeggen verschillende gamers. Ze reageren op een artikel van gameresearcher Jasper van Vught van de Universiteit Utrecht. De hoofdvraag in het artikel – is geweld in games moreel verwerpelijk? – laten ze links liggen. In plaats daarvan willen zij vooral benadrukken dat hun hobby heus hand in hand kan gaan met een stabiel en geweldloos karakter. “We worden bestempeld als potentieel gevaar en moeten onze hobby verantwoorden aan mensen die het verschil niet kennen tussen Tetris en Minecraft.”

Dat schrijft Joris Praet op Facebook. Hij gamet zelf en gelooft niet dat games je zomaar beïnvloeden kunnen. “Ik denk dat mensen met een zieke geest wel geïnspireerd kunnen worden door gewelddadige games, maar ik twijfel er ten zeerste aan dat deze games een gezonde geest kunnen corrumperen”. David Klijnjan is het met hem eens. “Mensen met een aanleg voor geweld hebben waarschijnlijk ook een voorkeur voor schietspellen”, schrijft hij. Dat games zouden aanzetten tot die gewelddadige aard, vindt hij “de omgekeerde wereld”. “Dat is net zoiets als zeggen dat katten aanzetten tot gekke kattenvrouwtjes.” Ook Michael Het Lam denkt niet dat er sprake is van een causaal verband. “Ik heb zelf alle mogelijke gewelddadige games gespeeld. Maar nog nooit de intentie gehad om met een honkbalknuppel willekeurige voorbijgangers neer te knuppelen.”

Erg snel naar gamers gewezen

Glenico Baghus voert aan dat hij regelmatig spellen als Forza en FIFA speelt, maar daarvan niet ineens een professionele racer of profvoetballer wordt. “Dus waarom zou een shooter (schietspel, red.) mij gewelddadig maken?” Jorden Ost laat weten dat hij al 14 jaar actie-games speelt. “Ik ben nog steeds heel lief”, schrijft hij met een knipoog. Volgens hem helpen games juist tegen stress en woede. De constatering dat nogal wat school shooters (zoals de Columbine High-schutters, Anders Breivik en Tristan van der V.) fanatieke gamers bleken, laat de reagerende gamers koud. Nick Hill vindt dat er soms wel erg snel naar gamers gewezen wordt. Volgens hem heeft het meer zin om naar de omgeving van de schutters te kijken. “Wat hadden de ouders, familie en vrienden eraan kunnen doen om het te stoppen?”, vraagt hij zich af.

Gamers denken niet dat ‘schietspellen’ je gewelddadiger maken. Volgens hen moet je de problemen van zogenaamde school shooters eerder op sociaal of maatschappelijk vlak zoeken.

De school overhoop schieten

Michael Het Lam sluit zich hierbij aan. Hij denkt dat je de oorzaak van school shootings moet zoeken in een sociaal isolement of sociale beperkingen. Niet uit een warm nest komen, bijvoorbeeld. Of economische problemen of verslavingen. “Geweld in games is geen oorzaak, maar kan wel de uiteindelijke ontsteking zijn.” Giovanni Everaerts laat ruimte voor de conclusie dat games tot geweld leiden. Toch denkt hij dat maatschappelijke problemen de belangrijkste aanleiding zijn tot geweld. Je moet daarom breder kijken dan alleen naar games, vindt hij. Nick Hill op zijn beurt stelt dat er minstens zoveel reden is om te kijken naar de films en series die school shooters keken. Series van nu zijn veel gewelddadiger dan vroeger, schetst hij. “Maar daar hoor je niets over, dat is allemaal koek en ei.”

Nick denkt dat je de gamende school shooters niet allereerst met gamen in verband moet brengen, maar met pesten. “Mensen die gepest worden trekken zich terug uit de echte wereld. Ze gaan dan gamen, omdat ze daar (binnen een game, red.) voor hun gevoel wel iets voorstellen. Wat natuurlijk helemaal niet zo is.” volgens Nick is het niet gek dat jongeren die gepest worden, vroeg of laat “hun school overhoop willen schieten”.

Geen bewijs dat games gewelddadiger maken

Overigens lieten onderzoekers van de Universiteit van York kort geleden weten dat ze geen bewijs konden vinden voor de stelling dat videogames gewelddadiger maken. In een reeks experimenten met meer dan 3000 deelnemers liet het onderzoeksteam zien dat games de spelers niet aanzetten tot (meer) gewelddadig gedrag. Ook onderzochten zij het vraagstuk of de agressie bij gamers groeit naarmate games realistischer zijn. Ook dat konden zij niet vaststellen. Wel benadrukken de onderzoekers dat verdere research nodig is. De uitkomsten kunnen anders zijn wanneer er bijvoorbeeld extreme handelingen – zoals marteling – aan de games wordt toegevoegd. Bovendien werden alleen volwassenen betrokken in het onderzoek. Het is dus mogelijk dat kinderen anders reageren op de inhoud en het realisme van games.

Lees ook: Geweld in games, hoe slecht is dat eigenlijk?

Word je een professionele racer wanneer je race-games speelt? Natuurlijk niet, zegt één van de gamers. Dus waarom zou je gewelddadig worden van games waarin geweld voorkomt?

Realiteit en virtuele wereld gescheiden houden

Volgens Michael Het Lam komt het erop aan dat je de realiteit en de virtuele wereld van elkaar gescheiden kunt houden. Oftewel, je moet kunnen relativeren dat sommige opdrachten in een game absoluut ontoelaatbaar zijn in de normale wereld, maar onderdeel zijn van de werkelijkheid van het spel. Hij geeft verder aan dat het belangrijk is dat, buiten de virtuele wereld waarin je je als gamer begeeft, sprake is van een ‘gezonde omgeving’. “Die is vaak zoek, spijtig genoeg”, concludeert hij. Voor de wetenschap heeft hij nog een tip om te meten of games ons beïnvloeden. “Neurotransmitters op het hoofd van een gamer plaatsen. En dan kijken welke gedeelten van de hersenen overactief reageren of geprikkeld raken”.

Verkrachten gaat mij te ver

Dat er binnen grenzen zijn ten aanzien van geweld binnen games, daarover zijn de gamers het wel eens. Joris Praet: “Voor mij persoonlijk gaat het verkrachten van vrouwen in games absoluut te ver. Smaken verschillen echter en als ik lees dat sommige vrouwen (grote minderheid hoogstwaarschijnlijk) blijkbaar fantaseren over verkrachtingsseks, kan ik mij wel inbeelden dat er een markt is voor zulke games.” Nick Hill: “Ik ben zelf nog nooit een game tegen gekomen waarin ik een vrouw moet verkrachten. Zo’n game zou ik nooit spelen. En als er een of ander level in zit (in de game, red.) waar dat in gebeurt, lever ik de game weer in. Nee, het brengt me niet op ideeën, maar dat is gewoon walgelijk.” Michael Het Lam: “Games waarin verkrachting voorkomt, speel ik niet. Laat staan dat ik wist dat ze bestonden.” Om tot de slotsom te komen: “Als ze gewelddadige games willen verbieden, omdat een causaal verband overduidelijk aanwezig of bewezen is, mag dat van mij.”