‘Wil gelukkig zijn? Ga dan op zoek naar betekenis’ (1)

Meer dan de helft van de studenten in Nederland ervaart psychische problemen. Veel jongeren zijn vaak of altijd gestrest. Experts hebben het zelfs over een geestelijke gezondheidscrisis onder jongeren. Maar waar komt die crisis vandaan en wat is eraan te doen? Daarover hield Laurens van Lavieren, projectleider bij De Grote Vragen, onlangs een inspirerende TED Talk op een One-Day Retreat van De Grote Vragen en Arnhem Student Point.

Hieronder lees je deel 1 van zijn TED Talk. Zijn advies? Zoek betekenis.

Geestelijke gezondheidscrisis

Hoi, ik ben Laurens van Lavieren, van huis uit theoloog en religieus wetenschapper en in mijn hart studentenpastor. Ik coach en leer studenten, vaak over het leiden van een zinvol leven. Ik wil het met je hebben over geluk en zingeving. Ik geef deze TED Talk daarom de titel: ‘Wil je gelukkig zijn? Ga dan op zoek naar betekenis’.

Laat ik beginnen bij een probleem… We zijn niet blij. Volgens het Trimbos Instituut ervaart meer dan de helft van de studenten in Nederland (51%) psychische problemen, zoals eenzaamheid, prestatiedruk, stress en slapeloosheid. Onder internationale studenten ervaart een derde eenzaamheid en verveling, en 62% is vaak of altijd gestrest. En omdat deze cijfers al een jaar of tien zo hoog zijn, en zelfs hoger werden door de coronapandemie, wordt vaak gesproken over een geestelijke gezondheidscrisis.

(Tekst gaat verder onder de afbeelding)

Achter de façade

Dus als je vandaag een andere jongere ziet glimlachen, bedenk dan hoeveel geluk je hebt. Want gelukkige jongeren lijken een soort die met uitsterven bedreigd wordt. Als je een lachende student ziet, ga dan heel voorzichtig met ‘m om, bied ‘m een ​​drankje en een comfortabele stoel aan, vertel hem een ​​grapje of een goed verhaal; doe alles om hem aan het lachen te houden. En misschien zal hij je zijn geheim verklappen. Zal hij vertellen hoe hij, te midden van deze gezondheidscrisis, erin geslaagd is om te blijven (glim)lachen…

Maar nu serieuzer… dit is een écht probleem. En statistisch gezien omvat deze ‘geestelijke gezondheidscrisis’ minstens de helft van ons. Dus je kunt hier zitten en denken dat je de enige bent die worstelt met stress, depressie, eenzaamheid of slapeloosheid. Maar dat ben je niet. En het zijn vaak worstelingen vol eenzaamheid, want zoals jij naar anderen kijkt en denkt dat zij het prima doen, kijken mensen naar jou en denken dat jij het prima doet. Net als de pinguïns in de film Madagaskar lachen en zwaaien we – ‘Just smile and wave, boys, smile and wave’ – maar we weten wat er achter die façade zit…

(Tekst gaat verder onder de afbeelding)

Het belang van zin in je leven

We kennen de zorgen die je ’s nachts kunt hebben als je ’s nachts wakker ligt, starend naar het plafon, of wanneer je je verstopt onder je kussens. We weten hoe onze angsten ons kunnen overweldigen en overnemen. Hoe de dingen waar we bang voor zijn zó echt en groot kunnen zijn, dat geen enkele mantra ze kan verdrijven. Hoe gestrest we zijn – steeds op zoek naar échte gemoedsrust – en altijd aan het nadenken over de honderden dingen die nog gedaan moeten worden. En in dat alles zit de eenzaamheid, omdat niemand echt weet hoe we ons voelen.

Dit soort worstelingen zijn heel persoonlijk en vaak verbonden met onze specifieke levensverhalen. En toch wordt er gezegd dat ‘we’ een pandemie van psychische problemen doormaken. De worstelingen zijn heel persoonlijk, maar het is tegelijkertijd een collectieve ervaring die – om de een of andere reden – op een vergelijkbare manier voor velen van ons gebeurt. Waarom is dat? Wat veroorzaakt deze pandemie? Experts wijzen op veel factoren: drugsgebruik, financiële stress en culturele factoren, zoals onze geïndividualiseerde samenleving en de prestatiemaatschappij (meritocratie).

“De worstelingen zijn heel persoonlijk, maar het is tegelijkertijd een collectieve ervaring die op een vergelijkbare manier voor velen van ons gebeurt. Waarom is dat?”

Lees ook: Psycholoog Thijs Launspach pleit voor acceptatie van een beetje ongeluk

Deze factoren zijn allemaal belangrijk om naar te kijken, maar ik wil inzoomen op één factor waarvan ik denk dat het de centrale kwestie is: zin hebben in je leven. Veel psychologisch onderzoek heeft een sterke relatie aangetoond tussen mentaal welzijn en ons gevoel van zin in het leven, ook onder studenten.

(Tekst gaat verder onder de afbeelding)

Autonomie, competentie, verbondenheid

Uit een recent onderzoek onder studenten blijkt, dat studenten die sterk ervaren dat ze zin in het leven hebben, minder last hebben van negatieve gevoelens, malaise, depressie en angst. Zoals het onderzoek concludeert: ‘Het gevoel van zin in het leven is de sleutel tot een betere psychologische gezondheid’. Het lijkt op wat de beroemde filosoof Nietzsche zei: ‘Hij die een ‘waarom’ heeft om voor te leven, kan bijna iedere ‘hoe’ verdragen.’ Dus: als je gelukkig wilt zijn, kun je het beste op zoek gaan naar een zinvol leven.

Oké, maar hoe vind je betekenis en zin? Dat is natuurlijk heel persoonlijk. Wat jij misschien heel betekenisvol vindt, is misschien oninteressant voor een ander. Toch heeft onderzoek wel patronen gevonden: terugkerende factoren die aanduiden wat een zinvol leven is. Ik wil graag drie factoren uit psychologisch onderzoek naar voren halen. Wil je een zinvol leven? Zorg ervoor dat je deze drie vakjes kunt aanvinken:

1. Ten eerste: autonomie. Maak je eigen keuzes óf maak je de keuzes eigen die anderen voor jou maakten. Want wanneer je je heen en weer laat slingeren door de omstandigheden in je leven, als een golf op zee, go with the flow, verlies je elk gevoel van doelgerichtheid. Je leidt dan geen leven dat je een zinvol gevoel geeft. Overleven is dan een betere beschrijving; je leidt geen leven met een doel of richting. Daarom moet je leren om ‘eigenaar’ te worden van de dingen die je doet. Kies wat je wel en niet wilt doen. Leer ja en nee zeggen. Dit kan betekenen dat je ervoor kiest om te blijven doen wat je al doet, of om door te gaan op de route die je ouders voor je hebben uitgestippeld. Maar het moet in ieder geval ook jóúw keuze worden; niet alleen die van anderen.
2. Ten tweede: competentie. Dat betekent dat je moet weten dat je kunt doen wat je wilt doen. Oftewel, je moet levensdoelen stellen die realistisch zijn, en in lijn met de ‘middelen’ die je hebt. Dat zijn bijvoorbeeld je talenten en gaven, je opleidingsniveau, je financiële middelen, de talen die je spreekt en de kansen die er in en rondom je woonplaats zijn. Je kunt jezelf uitdagen om nieuwe competenties te ontwikkelen, maar als je doelen stelt die buiten je bereik liggen, voel je je energie wegvloeien. Je gaat dan denken: ‘Ik kan het niet. Ik ben een loser. Ik kan niets.’ Dat is natuurlijk niet waar, maar je hebt je zinnen gezet op een onmogelijk doel, of een leven dat niet voor jou is. Zinvolle doelen veranderen alleen in een zinvol leven als ze realistisch zijn. Alleen dan zijn we namelijk in staat om daadwerkelijk in de richting te bewegen die we hebben uitgestippeld.
3. En ten derde: verbondenheid. Dit betekent dat je andere mensen nodig hebt. Je bent een individu, maar je kunt in je eentje nooit een zinvol leven leiden. Dat is gewoon niet wat ons mens maakt. Het maakt niet uit hoe vaak we tegen onszelf zeggen dat we #selflove nodig hebben; we weten allemaal dat de manier waarop we naar onszelf kijken wordt gevormd en weerspiegeld door de manier waarop anderen ons zien. We hebben dus veilige relaties nodig. Ouders, vrienden, broers, zussen, een veilige gemeenschap. Plekken waar we ons thuis voelen, waar mensen ons de liefdevolle bevestiging geven dat we oké zijn, dat er een plek voor ons is in deze wereld, en dat we daaraan een waardevolle bijdrage kunnen leveren. Alleen vanuit dit soort bevestiging groeien de energie en de moed om de wereld in te stappen en dingen te doen die van betekenis zijn.

(Tekst gaat verder onder de afbeelding)

Dus, als je gelukkig wilt zijn, zoek dan betekenis in je leven door levensdoelen te kiezen (autonomie) waar je ook daadwerkelijk aan kunt werken (competentie) vanuit een basis van geliefd en gesteund worden door anderen (verbondenheid).

Benieuwd naar deel 2 van deze TED Talk? Klik hier om verder te lezen.

Lees ook: Hoe haal je voldoening uit je werk?