Onvoorwaardelijke liefde bij één persoon – dat gunt Laurens iedereen. Hij is getrouwd en monogaam. Renee op haar beurt kiest voor polyamorie: ruimte voor meerdere liefdesrelaties naast elkaar. In een briefwisseling verkennen ze elkaars beweegredenen en argumenten. Wat herkennen ze bij elkaar, waar botst het en wat leren ze van elkaar? Dit is brief #7.

Past mijn ideaal van vrijheid bij polyamorie?

Van: Laurens
Aan: Renee
Amsterdam, 4 oktober 2021

Ha Renee,

We komen steeds meer bij de kern, inderdaad. Maar ik raak ook een beetje de kluts kwijt. Laat ik daarom even terughalen wat we tot nu toe hebben gezegd zodat we de rode draad weer zien. (Door die terugblik is deze brief twee keer zo lang geworden…)

Terugblik

Jij kiest voor polyamorie omdat het je meer biedt dan monogamie, op ten minste twee manieren:

1. Je ervaart meer verbinding met anderen. Dat komt omdat de band die je met mensen kunt aangaan nu “veel vrijer van vorm [is], en mag (…) ontwikkelen op een manier die past bij de unieke dynamiek die ontstaat”. Verbinding ontstaat waar behoeften aan verbinding bij elkaar komen, of dat nu is via een goed gesprek, een potje tennis, of seks. Door de vrijheid om alle mogelijkheden van verbinding aan te gaan (óók seks, ook het delen van intieme geheimen?, etc.) is er een grotere kans dat dat matcht met een ander, op dat moment, en daardoor is er uiteindelijk meer verbinding.
2. Het helpt je om onzelfzuchtiger in relaties te staan. Omdat je niet je volledige behoefte aan verbinding (in het nu, maar zeker ook in de toekomst) bij één persoon neerlegt, voorkom je dat je de ander onder druk zet voor verbinding waar hij/zij niet op zit te wachten. Als jouw behoefte anders of groter is dan die van je partner, dring jij je behoefte niet op maar houd je het uit met onvervuld verlangen en/of zoek je dat stukje eventueel bij een ander.

Geen schade toebrengen

Bovendien zie je de schoonheid – mijn woord – van de ‘achterliggende’ ethiek waarin vrijheid een hele belangrijke rol speelt:

• “Goed is”, zeg jij, “om geen schade toe te brengen aan anderen, en om daarbuiten iedereen de vrijheid te gunnen om te streven naar hun eigen geluk en betekenis in het leven”. Jij wilt niet schaden en daarom ben je aan polyamorie begonnen met instemming van je toenmalige partner. Ook je huidige partners zijn akkoord. En meer nog: je gunt hen op deze manier juist heel veel vrijheid.
• Je ziet schoonheid – mijn woord – in de vrije keuze voor een partner vanwege “de intrinsieke waarde van de relatie”. Het is mooier om voor je partner te kiezen om wat er nu is, in die relatie, dan vanuit plicht (ik heb nu eenmaal beloofd bij je te blijven), vanuit angst (voor alleen zijn) of vanuit eigen verlangen (bijvoorbeeld: ik wil een kind).
• En je ziet schoonheid in de vrije keuze voor polyamorie, juist als er meerdere manieren zijn om intieme relaties vorm te geven (i.i.g. ook monogamie) die allemaal ‘goed’ zijn.

(Tekst gaat verder onder de afbeelding)

Het lastige van polyamorie

Het lastige van polyamorie, wat je tot nu toe hebt verteld is:

• Je moet je steeds verantwoorden tegenover mensen.
• Het maakt je kwetsbaarder omdat het voor je partner ‘makkelijker’ is om je “in de steek te laten als [hij] ook andere relaties heeft die in zijn behoeftes voorzien. Hij is minder afhankelijk van mij alleen”.

Vrij om te kiezen

Deze nadelen wegen niet op tegen de voordelen. Zeker niet, omdat de kwetsbaarheid juist het mooie van de vrije keuze versterkt. Juist omdat je partners vrij zijn te kiezen voor een ander, is het “zo bijzonder als hij voor mij blijft kiezen, elke dag weer”.

Dat ik dan inbreng dat je het mooiste van een relatie mist als je kiest voor polyamorie in plaats van voor monogamie, zegt jou weinig. Je hebt immers zelf een lange monogame relatie gehad en kunt dus uit eigen ervaring vergelijken. Jij ervaart juist dat polyamorie je méér biedt.

Heb ik je zo goed begrepen?

(Tekst gaat verder onder de afbeelding)

Twee idealen van vrijheid

Het gesprek begon nu steeds meer te verschuiven naar ‘wat is goed?’ en ook ‘hoe bepaal je dat?’. Daar wil ik best op ingaan, maar ik ben bang dat dat een heel abstract en afstandelijk gesprek wordt. Liever wil ik proberen over te brengen wat voor ideaal er ligt achter mijn keuze voor monogamie.

Zoals jouw keuze voor polyamorie draait rond een ideaal van vrijheid waar jij echt de schoonheid van inziet, denk ik, zo draait mijn keuze voor monogamie rond een ander ideaal van vrijheid. Ik wil proberen het mooie daarvan te laten zien.

“Je kiest er vrijwillig (!) voor ‘uit de relatiemarkt’ te stappen en je alleen nog te geven aan deze éne persoon”

Overgave leidt tot vrijheid

Monogamie betekent in mijn ideaal dat je op enig moment (vaak geleidelijk en soms duidelijk gemarkeerd, als je elkaar trouw belooft) je ‘overgeeft’ aan de relatie en de ander. Je kiest er vrijwillig (!) voor ‘uit de relatiemarkt’ te stappen en je alleen nog te geven aan deze éne persoon. Je kiest er vrijwillig voor om die ánder gelukkig te gaan maken, om het belang van die ander boven je eigen belang te zetten. Juist dat maakt je vrij. Overgave leidt tot vrijheid. Iemand schreef over dit proces:

“Tot wat voor vrijheid leidt het oefenen van overgave? Het is het vermogen los te komen van de vreselijke last dat dingen altijd op onze manier moeten. De obsessie of eis dat dingen moeten gaan zoals wij willen is een van de grootste vrijheidsbelemmeringen in onze samenleving. (…) In dit proces zijn we eindelijk vrij om andere mensen echt ruimte te geven. Hun dromen en plannen worden belangrijk voor ons. Zo komen we een nieuwe, heerlijke vrijheid binnen – de vrijheid om onze eigen rechten op te geven voor anderen.’ (Richard Foster, Celebration of discipline, 138-139, mijn vrije vertaling)

Ik ben heel benieuwd: zie jij het mooie daarvan? Wat vind je daarvan?

(Tekst gaat verder onder de afbeelding)

Vrijheid als keuzevrijheid

Jij beschrijft vrijheid vooral als: keuzevrijheid. Vrijheid ontstaat dan doordat er (expliciete) andere opties zijn. Die vrijheid heeft absoluut waarde. Maar ik zie nog een ander ideaal van vrijheid: een innerlijke ervaring van loskomen van dingen die me vasthouden. In dit geval: ik heb er last van dat ik vaak enorm bezig ben met mijn eigen belang, mijn eigen verlangens en mijn eigen wensen. Hoe meer ik met mijzelf bezig ben, hoe kleiner mijn wereldje wordt. En hoe gefrustreerder ik raak als mijn verlangens niet vervuld worden.

Als ik echter loskom van (de fixatie op) mijn eigen verlangens, ervaar ik dat als een enorme, heerlijke vrijheid! Er ontstaat steeds meer ruimte voor verbinding met de ander. Niet alleen op de plekken waar haar verlangen hier en nu matcht met mijn verlangen hier en nu, maar meer continue en door allerlei hoogte- en dieptepunten. Je zoekt de ander op waar zij nu is, ongeacht of dat matcht met waar ik nu zit. Ik kom vrij van de beperkte wereld, die begrensd wordt door mijn eigen verlangen, en stap in een vrijheid en verbinding waar ik veel gelukkiger ben.

Sneller kloppen?

Misschien is ook dit ideaal van vrijheid wel te combineren met polyamorie? Daar zouden we verder over kunnen bomen. Maar voor nu ben ik vooral heel benieuwd of je het mooie van dit (andere) ideaal van vrijheid ziet. Gaat je hart er ergens sneller van kloppen (zoals bij mij) of niet?

Alvast dank voor je reactie!
Groet!

Laurens

De andere brieven ook lezen? Je vindt ze hier: brief #1, brief #2, brief #3, brief #4, brief #5, brief #6, brief #8