‘Ik rouwde om iemand die nog leeft en verdergaat’

Huwelijkse trouw is niet meer van deze tijd. Dat blijkt uit cijfers van het CBS. Pakweg 40% van alle huwelijken mondt uit in een echtscheiding. Wat doet zo’n scheiding eigenlijk met je? Mark maakte het mee. In een aantal blogs blikt hij terug op de meest ingrijpende aspecten van zijn echtscheiding. Vandaag deel 2 in de serie. Scheiden is een vorm van rouwen, merkte Mark.

Een oude man sprak mij aan nadat hij gehoord had dat ik ging scheiden. Hij was nog maar net weduwnaar. Hij zei tegen me: “Ik vind het heel erg voor je. Maar weet je dat ik in eerste instantie heel boos was? Ik heb net mijn vrouw verloren en jullie kiezen ervoor om uit elkaar te gaan.” Ik nam het hem niet kwalijk. Ze waren bijna zestig jaar getrouwd geweest. Hij had zijn vrouw gekoesterd tot op het laatst, maar had haar moeten afstaan. Nu was hij alleen en rouwde hij dat ze niet meer bij hem was.

Alleen in een restaurant

Ik voelde veel sympathie voor deze weduwnaar. En gek genoeg ook herkenning. Dat verwarde me. Want inderdaad: ik had ervoor gekozen uit elkaar te gaan. Hoezeer we ook hadden gevoeld dat we niet anders konden, was het een vrije keuze. En ze was niet dood. Maar aan de andere kant was ook ik nu alleen. Na bijna de helft van mijn leven met haar te hebben geleefd. Dag in dag uit.

De eerste keer dat ik herkenning voelde bij oudere alleenstaande mensen was toen ik in een restaurant zat op zondagmiddag. Ik had mezelf bij elkaar geraapt: Kom, dat kun je ook in je eentje! Ik was de enige in dat restaurant die in zijn eentje was. Totdat er een oudere man over het plein aan kwam schuifelen en kennelijk op zijn vaste plek ging zitten. Net als ik zat hij daar alleen. Net als ik had hij niemand die een reden was om naar het restaurant te gaan. Ook hij was alleen, en had kennelijk zijn weg gevonden.

Lees ook deel 1: ‘Wat verwijderden we snel van elkaar’

Mark werd zich er nadrukkelijker van bewust dat hij weer alleen was, toen hij ervoor koos om naar een restaurant te gaan. Alleen.

Bord op schoot

Het was een oudere vrouw, al jaren weduwe, die eens aan mij vroeg: “En hoe doe jij dat nou met eten? Dek jij de tafel?” Waarna ze bekende: “Ik zit steeds vaker met een bord op schoot voor de tv.” Ik ook, vertelde ik. Koken voor jezelf was toch iets raars geworden. Koken doe je nooit alleen voor anderen, maar al die jaren wel óók voor anderen. Alleen voor jezelf koken is dan toch iets waar je je toe moet zetten. Dat herkende ze. Ik vertelde haar dat die herkenning me ook verwarde. Ik was immers nog jong en had nog de kans weer opnieuw te beginnen. Ze zei: “Per saldo zijn we nu allebei alleen. Voor mij is het goed. Ik hoop dat jij nog eens opnieuw kunt beginnen.”

Rouwen

Op een verjaardag vroeg een oude man naar aanleiding van mijn scheiding hoe het met me ging. Hij was zelf weduwnaar en op latere leeftijd hertrouwd. “Vergeet niet dat wat jij meemaakt ook rouwen is”, zei hij. Ik was verrast. Ik merkte bij mezelf dat ik eigenlijk vond dat ik het zo niet mocht noemen. Misschien wel ingegeven door de opmerking van die man die net zijn vrouw had verloren, leek het me ongepast om te zeggen dat ik rouwde. Zij leefde nog. Deze oude mensen hadden iemand verloren aan de dood, ik aan het leven. Het luchtte me op dat ik dat van deze oude man rouw mocht noemen.

Misschien interessant: Wat de serie Outlander ons leert over duurzame relaties!

Van iemand scheiden is een vorm van rouwen, ontdekte Mark. Je verliest iemand, ook al blijft de ander leven.

Rouwen om iemand die doorgaat met leven

Daardoor ging ik ook mijn verwarring begrijpen. Mijn verwarring was ten diepste niet of ik het wel rouwen mocht noemen. Ik wist dat ik rouwde. Mijn verwarring was dat ik rouwde om iemand die doorgaat met leven. Met haar eigen leven. Het maakte omgekeerd mij bijna boos, of misschien was het wel dat ik jaloers was, al schaam ik me er haast voor om dat te zeggen. ‘Jullie hebben haar of zijn leven tot het einde mee mogen maken. Ik niet.’ Ik realiseerde me dat mijn rouw eruit bestond dat zij een heel ander leven ging leiden waar ik geen deel meer aan had. Dat maakte het voor mij moeilijker om het af te sluiten.

Lees ook: Is vrije partnerkeuze wel zo’n goed idee?

Wat deel je nog?

Ze is niet doodgegaan. Ze is een ander leven gaan leiden. Wat deel je dan nog? Ik heb nog eens gemaild dat een oom was overleden. Uit haar reactie bleek niets van een gezamenlijk gedeeld verleden. Het overlijden van een volgende oom heb ik niet eens meer verteld. Inmiddels weet ik ook niet meer waar ze woont… Nu is dat oké. En toch, soms voelt dat raar.

Deze blog verscheen eerder op MijnKerk.nl en is met toestemming overgenomen. Lees hier deel 1 van de serie blogs die Mark schreef over zijn echtscheiding.