Wat is het geheim van een goede vriendschap?

Wat is het geheim van een goede vriendschap? Hoe leer je elkaar écht kenen? Hoe ga je om met elkaars minder leuke kanten? En hoe onderhoud je de vriendschap in de vaart van het leven? We vroegen het luister-expert Corine Jansen, zij betoogt dat de basis van iedere goede relatie een écht luisterend oor is. Maar dat luisteren is nog niet zo makkelijk…

Ontmoeting

Het is een eenzaam gevoel, wanneer je je niet begrepen voelt door je vrienden. Wanneer je hun steun mist in slechte dagen. Want vriendschap is meer dan leuke dingen doen, uitgaan en feestjes. Communiceren over hoe jij je voelt en wat je nodig hebt, is dan ook van groot belang. Maar niet altijd toereikend.

Als jong kind leren we wel praten, maar niet per se communiceren. Bij communiceren is luisteren een heel belangrijk onderdeel. Dit is de basis voor menselijke communicatie. Als we jong zijn, wordt het woord ‘luisteren’ vooral als synoniem voor ‘gehoorzamen’ aan ons geleerd. Maar luisteren heeft niets met gehoorzamen te maken. Luisteren is de keuze om een ander te willen begrijpen. Luisteren begint met respect, dat voortkomt uit oprechte interesse in het verhaal van de ander.

Uitdaging

Volgens psycholoog Carl Rogers vormt echt luisteren de kern van elke gezonde (vriendschaps)relatie. Hij beschrijft hoe belangrijk het is om de boodschap van de ander te begrijpen, zowel inhoudelijk als op gevoelsniveau. De uitdaging voor de luisteraar is dat hij de ander niet beoordeelt of veroordeelt, zodat de spreker zich echt begrepen wordt. Dat is geen makkelijke opdracht!

Je kunt tegenwoordig allerlei trainingen volgen over luisteren. Daar leer je open vragen stellen, samenvatten en vooral de ander laten zien dat je echt luistert. Maar iemand laten zien dat je luistert, is niet waar écht luisteren over gaat. De ander moet erváren dat je luistert. Het gaat er dus niet om dat jij goed je best doet om te luisteren; het gaat erom dat je gesprekspartner zich gehoord voelt, begrepen voelt.

(Tekst gaat verder onder de afbeelding)

Gehoord voelen

“Het is niet jij die de wereld een plaats geeft, maar het is de ander, die jou aanspreekt, appelleert en jou een plaats geeft” – Emmanuel Levinas

Je luisterend vermogen is geen constante, je bent dus niet altijd een goede luisteraar. En het is niet zo dat jij kunt zeggen dat je een goede luisteraar bent – het is altijd de ander die zich gehoord voelt en die dat kan en mag zeggen.

In het prachtige boek van John Williams, ‘Stoner’, staat:
“In zijn drieënveertigste jaar leerde William Stoner wat anderen, veel jonger, hem hadden geleerd: dat degene van wie je aanvankelijk houdt niet dezelfde is als degene van wie je later houdt, en dat liefde geen eindpunt is, maar een proces waarin de een probeert de ander te leren kennen.”

Elkaar leren kennen is heel spannend. Soms zie je onverwachte boosheid, of het kind in de ander, en dan weer ervaar je in stilte het verdriet van elkaar. Op andere momenten kun je samen verhalen delen. Mensen zijn verhalen. Ze geven ons identiteit. Je creëert samen ook weer verhalen. Door het luisteren naar elkaars persoonlijke ervaringen, ontstaat er beweging in de relatie en tegelijkertijd een scharnier. Elkaar echt helemaal kunnen begrijpen is bijna onmogelijk, zelfs na vele jaren vriendschap. We begrijpen onszelf vaak niet eens en dat is ook helemaal niet erg.

Lees ook: Voor iedereen die wel eens eenzaam is…

(Tekst gaat verder onder de afbeelding)

Uniek luisteren

Niemand luistert zoals jij. Ieder van ons luistert op een eigen unieke manier die mede wordt bepaald door de kaders die onze kijk op de wereld vormgeven.

Deze ‘filters’ werken soms net als oordoppen en kunnen zorgen voor miscommunicatie, omdat de ander niet door dezelfde filters luistert en spreekt als jij. Dat maakt dat het belangrijk is om je bewust te zijn van je eigen kaders. Zodra we naar iemand luisteren, laten we delen van het verhaal in onze gedachten weg, we vervormen delen en generaliseren weer andere delen. Dat komt onder andere door de taal die iemand spreekt (bijvoorbeeld in vakjargon, of in taal die je niet kent), je eigen herinneringen, je waarden, normen en overtuigingen, de tijd die je hebt voor het gesprek, de ruimte waarin het gesprek plaatsvindt, je energie en de beslissingen die je ooit hebt genomen die aanwezig zijn als herinnering.

Als je echt verbinding wilt met iemand, geef de ander dan het respect door echt naar hem te luisteren. Wat je vriend(in) je vertelt is belangrijk voor haar of hem. Als je daar naar luistert en hem of haar begrijpt, in plaats van zelf begrepen te willen worden, zie je de ander achter de letterlijke woorden. Dan ben je verbonden! Ook al is dat soms maar voor een paar minuten, het kunnen hele waardevolle minuten zijn. Voor de ander… en voor jezelf!

Geschenk

Ik geloof
dat ik geen groter geschenk kan ontvangen
dan door de ander
te worden gezien
te worden gehoord
te worden begrepen en aangeraakt.
Het grootste geschenk
dat ik kan geven is
de ander te zien
te horen, te begrijpen, aan te raken.
Wanneer dat gebeurt
voel ik
dat er contact is gelegd

Uit: Menselijke contacten – Virginia Satir

Lees ook: ‘Accepteer een beetje ongeluk’, zegt psycholoog Thijs Launspach