Wat is mijn leven waard? Deel 3: schulden

De keuze van Karin

Heb jij wel eens iets gekocht dat je niet kon betalen? Ik wel: mijn eerste auto, een Volkswagen Golf. Ik had mijn eerste echte baan gescoord en ik leende 4000,- euro voor die wagen. Om met vrienden op pad te gaan, om naar zee te rijden wanneer ik zin had en oké, voor het werk was het ook wel handig. Het lukte mij om de lening binnen twee jaar terug te betalen. Maar het had ook zomaar anders kunnen lopen. Genoeg anderen hebben geld geleend, maar kregen het niet meer terugbetaald.

Ik kwam in contact met Hanny, zij kwam diep in de schulden terecht. Ze deelt hier haar verhaal, als waarschuwing maar ook als aanmoediging: laat geld de waarde van je leven niet bepalen.

Schuld, schaamte en een schone lei

De waarde van je leven, is die in geld uit te drukken? ‘Nee’, zou je denken maar zo’n jaar of acht leek het er in mijn leven wel op. Het leek wel of álles in het teken van geld stond. Of liever gezegd: in het niet-hebben ervan. In plaats daarvan: schulden. Schuldig zijn.

In ieder mensenleven gebeuren belangrijke dingen, de zogenaamde ‘life-events’. In mijn leven volgden ze elkaar wel héél snel op; man weg, baan weg, huis weg. In één jaar tijd. Ik bleef achter met zes kinderen. 

Toen de ergste stofwolken optrokken, en daar ging een paar jaar overheen, vond ik mijzelf terug met een schuld van € 340.000. Een gevolg van de gedwongen verkoop van mijn huis op het dieptepunt van de huizencrisis.

Ik schrijf het nu gemakkelijk neer, maar dat was het natuurlijk niet. Het was een hel.

Eigenwaarde

De weg naar de uitgang was net zo min eenvoudig, maar diende zich na vijf jaar toch aan, ik ‘mocht’ in de Wettelijke schuldsanering natuurlijke personen. Op 53-jarige leeftijd ging ik een traject in van drie jaar waarin ik nauwelijks iets te besteden had. Ik moest overal verantwoording voor afleggen, moest aan iedereen uitleggen dat het écht niet kwam door een verkeerd uitgavepatroon of door het niet met geld om kunnen gaan.

Eigenwaarde doordat je geld hebt, doordat je een baan hebt, een eigen huis, doordat je ‘vrouw van’ bent: het viel allemaal weg. Alsof je je alleen in een woestijn bevindt. Depressief raakte ik ervan, ik moest aan de pillen. Ook moest ik mezelf opnieuw uitvinden als ‘vrouw in de WSNP’. Mensen die recht in je gezicht zeggen dat het wel gemakkelijk is: schulden maken en dan ‘even’ drie jaar in de schuldenregeling. Dat de maatschappij voor míj opdraait. Gemeenplaatsen zonder het ware verhaal te kennen, zonder te beseffen dat ik de maatschappij nog veel méér geld zou kosten als ik in mijn sop gaar moest koken met mijn hoge schuldenlast.

Eigenwaarde doordat je geld hebt, doordat je een baan hebt, een eigen huis, doordat je ‘vrouw van’ bent: het viel allemaal weg.

Ik trok me op aan mijn grote gezin, het vrijwilligerswerk dat ik deed, de steun die ik van lieve mensen kreeg, de baan waar ik zélf aan kwam, aan het mij drie jaar zo goed mogelijk aan alle regels van de schuldsanering houden. Dat alles gaf mij weer ‘waarde’. Ik ging stapje voor stapje weer zien dat ik meer ben dan dat schuldenbedrag. En ik hield vast aan die magische datum van 6 februari 2020, als het allemaal ten einde zou zijn en ik met een ‘schone lei’ schuldenvrij zou zijn.

De smet van schuld

Inmiddels zijn we een half jaar verder en ben ik wel uit de WSNP, maar zit die schuldenregeling nog diep in mij. Misschien word ik wel nooit meer de oude en kan ik nooit meer zorgeloos met geld omgaan. Geen schulden meer, een vaste baan, een goed salaris en tóch loop ik vaak met dezelfde stress als vroeger door de supermarkt, leef ik nog vanuit schaarste. Zomaar een duurder huis huren kan ik niet, een huis kopen al helemaal niet, zelfs iets achteraf betalen bij een webwinkel mag niet. Voor een huisdierenverzekering werd ik geweigerd, een lening afsluiten zal ook wel niet lukken.Ik sta te boek als ‘wanbetaler’ ook al heb ik mijn straf ‘uitgezeten’ en heb ik geen schulden meer. Schuldeisers proberen tóch nog oude schulden op mij te verhalen.

Hebben de schulden invloed gehad op mijn kansen en mogelijkheden? Veroorzaakt door een scheiding en verlies van werk op latere leeftijd: zeker wel, zou ik zeggen. Waar zou ik anders zijn nu, op 56-jarige leeftijd? Níet in een klein flatje van 55m², in een wijk met een van de armste postcodes van Nederland, zonder auto, zonder spaarpotje, zonder buffer.

Ik klaag absoluut niet, want ik ben ontzettend dankbaar dat wij in een land leven waar je van je schulden af kunt komen. Ik ben dankbaar dat ik gezond ben, dat ik weer aan het werk ben, dat ik hoogopgeleid ben en de Nederlandse taal goed machtig ben. Om mij heen en in mijn werk als sociaal projectleider bij een woningcorporatie zie ik dagelijks hoe ingewikkeld onze samenleving kan zijn als je niet zo fortuinlijk bent.

Kom van je schulden af!

Lenen, op de pof kopen, rood staan, bestellen en later betalen. Een creditcard krijgen met daarop een hoog bedrag (en woekerrentes bij het terugbetalen). Meedoen met iedereen, de nieuwste iPhone, de laatste mode. Wie dan leeft, wie dan zorgt. Na mij de zondvloed.

Schulden zijn zo gemaakt, juist ook als je jong bent. Hoge schulden op een leeftijd dat je leven voor je ligt. Dan heb je een blok aan je been hebt dat je járenlang met je meesleept, nog voor je goed en wel aan je volwassen leven bent begonnen.

Schulden zijn zo gemaakt, juist ook als je jong bent.

De problematische schulden onder jongeren lopen schrikbarend op, het is een industrie waaraan verdiend wordt. Jonge mensen worden zo geconfronteerd met ‘grote-mensen-problemen’. Terwijl onderzoek uitwijst dat je door financiële problemen ‘dommer’ wordt (je hoofd zit gewoon te vol), je minder goed kunt plannen en je impuls-controle minder wordt. Zodat je in een vicieuze cirkel terechtkomt. €1000,- schuld kan weinig lijken maar wordt schrikbarend snel €10.000,-.  Een paar keer je post niet openmaken en geen actie ondernemen en je bent er al.

Mijn advies; zoek hulp, praat erover, óók als het komt door ‘eigen schuld’. Zoek een persoon bij wie je je veilig bij voelt en die de weg weet. Als je écht niemand kunt vinden, bel míj dan.

Wat de oorzaak ook is, je moet van die schulden af. Onderzoek wijst uit dat mensen gemiddeld vijf jaar te laat hulp zoeken. Vijf jaar langer hoofdpijn, stress, slecht slapen, het alleen willen oplossen. Stel je eens voor wat je ánders in die vijf jaar zou kunnen doen! 

De vraag van Karin

Heb jij problematische schulden gehad?
En wat of wie heeft je geholpen om eruit te komen?

Leuk als je reageert! ▼