Zijn we vervreemd geraakt van ons voedsel?

Boeren bevinden zich de laatste jaren regelmatig in de beklaagdenbank. Ze zouden het milieu en de biodiversiteit bedreigen en zich weinig aantrekken van dierenwelzijn. Tegelijkertijd gaat vlees – ooit een luxe – zo goedkoop mogelijk over de toonbank. Maar is het zo zwart-wit? Want hoe zit het met ons? Zijn wij vervreemd geraakt van het boerenbedrijf, waar ons voedsel vandaan komt?

In deze blog beschrijft Christianne Hennipman, biologisch boerin, over haar passie voor de agrarische sector. En over hoe is het om als veeboer te balanceren tussen veeleisende politici en kritische burgers, en tussen marktwerking en ‘rentmeesterschap’. Maar vooral hoe ze zich sterk maakt voor een eerlijk verhaal.

Liefde en passie

Een jaar of twintig geleden wist ik het zeker: als stadsmeisje dat nog net wist dat een koe melk geeft en een kip eieren legt, wilde ik na het voortgezet onderwijs een hbo-studie in het Agrarisch Onderwijs volgen. Ik bezocht open dagen, maar wist niet goed wat me te wachten stond. Enigszins naïef begon ik op de HAS. Vier fantastisch mooie, fascinerende jaren volgden. Jaren waarin ik leerde trekker rijden, het schepsel ‘koe’ van dichtbij leerde kennen en diep respect kreeg voor de producenten van ons dagelijks voedsel: de boeren. Mijn liefde en passie voor de agrarische sector groeide meer en meer.

Een paar jaar later werd die liefde beantwoord door een heerlijk nuchtere, gezellige, hardwerkende, lieve boer. Met een huwelijksaanzoek waar menig Boer Zoekt Vrouw-boer een puntje aan kan zuigen – we vlogen met een vliegtuigje over de boerderij, waar hij in het gras het huwelijksaanzoek in letters van 6×6 meter had gemaaid – stapte ik tien jaar geleden in het boerenhuwelijksbootje.

Lees ook: Klimaatcrisis, vluchtelingencrisis, kan ik er wat aan doen?

(Tekst gaat verder onder de afbeelding)

Biodiversiteit

Daar begon ons leven samen, als boer en boerin. In de loop der jaren ontwikkelden we ons bedrijf. Niet door te groeien, dat zagen wij niet zitten. Maar met nevenactiviteiten als boerderij-educatie, rondleidingen en de verkoop van ons eigen rundvlees. Inmiddels zijn dit belangrijke pijlers onder onze bedrijfsvoering. Met onze christelijke levensovertuiging is ‘rentmeesterschap’ de term waar alles in ons bedrijf om draait. Geloven doe je nou eenmaal niet alleen op zondag in de kerk, maar ook doordeweeks, als je met beide benen in de stront staat.

Oftewel, geen maximale melkproductie, maar een optimale productie. Zodat er voldoende omzet is en de koe een zo lang mogelijk leven krijgt. Geen weilanden met alleen gras, maar weilanden met een diversiteit aan planten, ruimte voor weidevogels en insecten. Om ons hoofd ook financieel boven water te kunnen houden – want hoe mooi ook, economisch is het moeilijk om je bedrijf zo te runnen – kozen we voor omschakelen naar een biologische bedrijfsvoering. Door hiervoor het keurmerk te halen, is de opbrengst van een liter melk flink hoger geworden. Maar bedenk: het aantal liters melk wordt minder en kosten voor bijvoorbeeld voer zijn fors hoger. Toch lijkt het naar de toekomst de juiste keuze te zijn.

Niet altijd even leuk

Helaas is het leven op de boerderij niet altijd leuk, en is de druk groot. Negatieve berichtgeving in de media maakt soms moedeloos. Onze koeien lijken de grote boosdoeners in het klimaatdebat. We krijgen bedreigingen uit de activistische hoek. En menig consument en politicus lijkt alles beter te weten dan de boer zelf. Ondertussen wordt aan het feit voorbijgegaan dat we voedsel nodig hebben. En dat dierlijke mest onmisbaar is in de fruitteelt en akkerbouw. Dat ons vee de restanten van ons eten hergebruikt en omzet in gezonde eiwitten. En last but not least: dat de export van onze producten leidt tot een welvaart waar je ‘u’ tegen kunt zeggen.

Daar profiteert iedere Nederlander van, veganist of carnivoor. Dan doet het soms best pijn als er zo negatief over je gesproken wordt. Zeker als je bedenkt dat de gemiddelde Nederlander wél geld uitgeeft aan dure vliegvakanties, maar qua voedsel liever het goedkoopste kiest in de supermarkt. Best ingewikkeld om daarmee te moeten dealen.

Lees ook: Wat mag welvaart kosten?

(Tekst gaat verder onder de afbeelding)

Tranen over de wangen

En dus zoeken we steeds naar manieren om met burgers in gesprek te gaan, ons verhaal te vertellen. Waarom doen we wat we doen? Hoe gaat alles in z’n werk op ons bedrijf? En hoe zorgen wij voor onze dieren? Niet om mensen te overtuigen, maar om een eerlijk beeld te schetsen van het reilen en zeilen op ons erf. Een tijd geleden schreef ik een blog voor onze eigen website, over de overeenkomsten tussen mij als boerin en een veganist. Daarin schreef ik over de tranen die ook bij ons over de wangen stromen als we afscheid moeten nemen van een koe. Tja, geloof het of niet, maar we houden écht van onze dames. En afscheid nemen van een dier doet pijn!

Wauw, gaaf!

Nu, ruim zes jaar nadat we het bedrijf officieel overnamen, zijn we verwonderd over hoe ons bedrijf zich ontwikkelt. Steeds meer schoolklassen bezoeken onze boerderij, we zijn inmiddels een gecertificeerde educatieboerderij. Iedere maand houden we Open Boerenzaterdag om mensen te ontvangen die een kijkje willen nemen in de stal. Onze koeien worden geadopteerd door burgers die graag met ons bedrijf verbonden willen zijn. De liefde voor de dieren – de natuur – delen we met elkaar en van daaruit gaan we met elkaar in gesprek. Inspirerend en motiverend, zowel voor onszelf als voor de bezoekers. “Wauw, gaaf!” We genieten van dit soort contacten. En ze helpen ook om ook onze ‘emotionele bankrekening’ op peil te houden.

Maar nu trek ik mijn laarzen aan. Hoog tijd om de computer af te sluiten en de dieren te gaan verzorgen. Even de kalfjes een knuffel geven en de koeien een aai over de kop. Echt, het leven op de boerderij is het mooiste dat ik mij kan wensen!

Deze blog verscheen oorspronkelijk in september 2019.